این در حالی است که خیلی از فعالان علت اصلی چنین عاملی را رفتار نامناسب حقوقی‌ها با فروش آبشاری می‌دانند که سروصدای سهامداران را درآورده است. به عبارت دقیق‌تر خیلی از معامله‌گران بر این باورند که برخی حقوقی‌ها اجازه نمی‌دهند تا سهام بازار روند رو به رشد خود را ادامه دهد و نوسان‌گیری‌های بی‌حساب و کتاب بلای جان بازار سهام شده است. نکته قابل ذکر دیگر آن است که وزیر اقتصاد چند روز قبل اعلام کرد در صورت مهیا بودن شرایط صندوق دارا دوم تا پایان سال عرضه می‌شود، این در حالی است که «پالایش‌یکم» پس از آن همه کش و قوس برای واگذاری، تاکنون هیچ بازدهی درخوری نداشته و لازم است شرایطی مهیا شود تا مردم بار دیگر برای خرید صندوق مذکور اطمینان حاصل کنند.

بازار سرمایه چند هفته‌ای است که نوسان بسیاری را پشت‌سر می‌گذارد و در حالی که امیدواری‌ها به بهبود روند معاملات پس از ریزش سنگین و ۳۰ درصدی شاخص کل افزایش یافته بود، برخی عوامل منجر شد تا سهامداران بار دیگر متحمل زیان شوند و به عبارت دیگر بی‌اعتمادی و بی‌نظمی که پیش‌تر شکل گرفته بود بار دیگر نمایان شد و تحلیلگران برای روند فعلی و بی‌ثباتی بازار سهام عوامل گوناگونی را مد نظر قرار دادند.

 

عرضه صف خرید تا دانه آخر

بسیاری از کارشناسان بر این باورند حل‌وفصل مسائل مربوط به لوایح FATF، لایحه بودجه ۱۴۰۰، نرخ بهره، وضعیت قیمت ارز و بازارهای موازی را می‌توان مهم‌ترین عوامل برای نوسان و درجا زدن شاخص کل در محدوده فعلی قلمداد کرد. به بیان ساده‌تر شرایط مبهم اقتصادی آینده مهم‌ترین عامل برای سردرگمی در بازار سرمایه است. نکته بسیار مهم دیگر آن است که خیلی از مردم و سهامداران انگشت اتهام را بالاخص در جریان معاملات نمادهای بزرگ بازار به سوی بازارگردان‌ها و حقوقی‌هایی نشانه می‌گیرند و مدعی هستند آنها در زمان تشکیل صف‌های خرید و آغاز رویه مثبت این نمادها، تا دانه آخر اقدام به عرضه می‌کنند و این مسئله می‌تواند موج منفی‌ را به بازار تحمیل کند.

به عبارت دقیق‌تر و همانطور که پیش‌تر نیز بارها در گزارش‌های متعدد به آن اشاره شده بود، برخی نمادهای بزرگ بازار می‌توانند کانون توجه بیشتر معامله‌گران باشند و به عنوان رکن اصلی جریان معاملات تلقی شوند، اما می‌بینیم که برخی حقوقی‌ها مجال یک روز صف خرید نمی‌دهند و پس از آنکه سهمی مورد استقبال معامله‌گران قرار می‌گیرند، روز بعد با عرضه‌های سنگین اقدام به تشکیل صف‌های فروش می‌کنند و به واقع این به مثابه ریختن نفتی است بر آتش بی‌اعتمادی از پیش شکل گرفته در بازار! در عین حال طی چند روز اخیر به کرات مشاهده شد، صف‌های فروش در برخی نمادها واقعی نیست و همین عامل سروصدای بسیاری از سهامداران را درآورد.

به‌عنوان مثال چند روز گذشته مشاهده شد، در سهمی با شکل‌گیری بیش از یک میلیون حجم صف فروش، حقوقی اقدام به عرضه می‌کند و در میان تعجب از مقدار صف فروش کاسته می‌شود! از طرفی دیگر شرایط و سمت‌وسوی بازار در چند وقت اخیر به گونه‌ای است که استقبال از سهام کوچکتر به مراتب افزایش یافته است و خیلی از فعالان بر این باورند، از دو هفته گذشته تا امروز رفتار غیرحرفه‌ای برخی از سهامداران حقوقی در فروش سنگین بازار و برخی تغییرات در قانون‌گذاری‌ها و دخالت در قیمت‌گذاری‌ها به‌خصوص در بازار فولاد باعث شد تا سهامداران نسبت به سهام شرکت بزرگ بی‌اعتماد شوند و به سمت سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های کوچک پیش بروند.

چند ماه است که بسیاری از سهامداران و فعالان بازار نسبت به این موارد و نوسان‌گیری‌های بی‌حساب و کتاب، گله‌های بسیاری دارند و متاسفانه این وضعیت همچنان دامن‌گیر بازار سرمایه است. گرچه وظیفه بازارگردان حمایت و خرید از سهم در شرایط منفی و فروش بخشی از آن در قیمت بالاتر با دلایل منطقی است، اما اینکه می‌بینیم برخی‌ها تمام روز را می‌فروشند، قطع به یقین همین امر مانع رشد سهم خواهد شد و در عین حال، سهامداران خردی که نگاهشان به خرید و فروش‌های متولیان بازار است، سعی می‌کنند تا با ترس و لرز پول خود را از بازار خارج کنند.

لازم به ذکر است بسیاری از کارشناسان بر این باورند درحال‌حاضر عامل مهمی بازار سهام را برای ریزش دوباره و سنگین تهدید نخواهد کرد، اما لازم است نهاد ناظر نسبت به برخی تخلفات اقدامات سختگیرانه‌تری را به‌کار گیرد و از سوی دیگر معامله‌گران هم با رفتارهای کارشناسی و به دور از هیجان نسبت به خرید و فروش سهم اقدام کنند، این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود توجه به شرکت‌های کوچک‌تر بازار طی روزهای آتی کمتر خواهد شد و می‌توان انتظار داشت پول‌ها روانه نمادهای بزرگتر و بنیادی‌تر شود.

عرضه صندوق دارا دوم تا پایان سال!

شایان ذکر است فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی، چند روز قبل با تاکید بر اینکه درصدد تسریع انتقال مالکیت و مدیریت شرکت‌های دولتی در فهرست واگذاری و باقیمانده سهام دولت در بسیاری از شرکت‌ها به بخش خصوصی و آحاد مردم هستیم اعلام کرد، در صورت مهیا بودن شرایط «صندوق دارادوم» تا پایان سال عرضه خواهد شد.

این در حالی است ریزش‌ سنگین بازار سهام از مرداد ماه امسال و همزمان با کج‌سلیقگی‌ها، اختلاف نظرها و اخبار ضدونقیض برای واگذاری صندوق «پالایش» آغاز شد. گفتنی است این صندوق از زمان بازگشایی تا کنون تنها یک روز بازدهی داشت و قیمت آن حتی به پایین‌تر از نرخ عرضه رسید و خریدارانی که پول آنها حدود دو ماه و نیم بلوکه شده بود، اکنون متحمل زیان بالایی شده‌اند. فعالان بازار یکی از دلایل افت صندوق را مربوط به بازارگردانی می‌دانند و بر این باورند دولت اگر قصد دارد تا باقی مانده سهام گروه بانکی و بیمه‌ای را عرضه کند، باید شرایطی را فراهم سازد تا اعتماد رفته بار دیگر بازگردد و در غیر این صورت مردم دیگر پولی برای خرید این صندوق‌های دولتی اختصاص نخواهند داد!

تصمیم جدید برای حمایت از سهامداران خرد

مدیرعامل شرکت بورس تهران اخیرا متنی در توئیتر منتشر کرده که در آن نوشته برای نخستین بار در تاریخ بازار سرمایه بازارگردانی بیشتر نمادها برای حمایت از سهامداران خرد اجرایی شده و در گام بعدی باید کاهش حد نصاب معاملات بلوکی با هدف تعدیل Market Impact بازیگران بزرگ بازار در دستورکار قرار گیرد تا خود وظیفه بازاریابی دارایی‌های مالی‌شان را بر عهده بگیرند. علی صحرایی گفت: در این حالت حقوقی‌ها بیشتر از حد مشخصی نمی‌توانند بفروشند و باید در بازار بلوک مشتری خود را پیدا کنند.

وی افزود: گاهی اوقات مردم در بازار امیدوار می‌شوند و بر اساس تحلیل بنیادی و مشورت، خرید سهام انجام می‌دهند ولی یک حقوقی به یکباره شروع به فروش می‌کند و موجب ترس می‌شود. با این روش، سایه ترس از بازار برداشته می‌شود. به هر حال بازیگران بزرگ معمولا از اطلاعات نهانی شرکت‌ها مطلع هستند. وی گفت: در مورد سازوکار آن مطالعات انجام شده و با به اشتراک گذاشتن موضوع، نظر همه را تجمیع می‌کنیم و با مشورت جمعی این کار را انجام می‌دهیم. صحرایی گفت: البته بازارگردان از این قائده مستثناست. به‌طور مثال حقوقی هم از درصدی از میانگین معاملات سه ماهه گذشته نمی‌تواند بیشتر بفروشد. البته در حال بررسی هستیم که از دستورالعمل قاعده‌مندی ‌استفاده کنیم.